W rytmie Lajkonika. Szlakiem niematerialnego dziedzictwa Krakowa

Galenosfery to ciche przestrzenie w mieście: enklawy, oazy, nisze. Ich poszukiwanie i mapowanie ma swój początek w uważnym wsłuchaniu się w otoczenie, rozpoznaniu specyfiki dobowego rytmu na danym obszarze. Szukając galenosfer, powoli otwiera się przed słuchającym wyjątkowy świat - soundscape i miasto, które odsłania swoją dźwiękową tożsamość. Galenosfery nie da się jednoznacznie zdefiniować. Odkrywanie stref ciszy ma głęboki związek z rozpoznaniem natury miejsca, kondycją dźwiękowego świata a przede wszystkim z odkrywaniem istotnej części niematerialnego dziedzictwa. To szczególnie ważne w dobie coraz silniejszego wpływu hałasu i nieodwracalnych skutków zanieczyszczenia miejskich obszarów dźwiękiem. Nasza mapa na platformie Echoes unaocznia rozproszenie i niezwykłą delikatność enklaw ciszy i z pewnością nie wyczerpuje dalszych poszukiwań. Jest zaproszeniem do myślenia, dyskusji o otoczeniu, o ciszy i relacji z miejscem. Nagrania zostały zrealizowane w tym samym dniu, o tej samej godzinie, aby ukazać specyficzny moment dnia w różnych miejscach miasta. Piętnaście minut nagrań terenowych z enklaw ciszy. *** Badanie zostało sfinansowane ze środków Priorytetowego Obszaru Badawczego Heritage w ramach programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim. Więcej informacji o projekcie znajdziesz na https://fonoteka.etnologia.uj.edu.pl/cisza

Wojciech Kiwer, Agnieszka Jakimiak, Piotr Peszat Głos: Tadeusz Kantor, Radosław Krzyżowski Kantor tu jest, choć tak naprawdę był tu w latach 80-tych. Komentował życie w Krakowie, rolę artysty w tym mieście, charaktery mieszkańców, władze miasta. Spacer dźwiękowy Wojciecha Kiwera, Agnieszki Jakimiak i Piotra Peszata pozwoli przejść przez Kraków i wsłuchać się w miasto. W utworze wykorzystano nagrania wypowiedzi Tadeusza Kantora z Archiwum Cricoteki. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.

Isaac’s Story: A Game of Hide and Seek in Kazimierz Step into 1925 Kraków, where nine-year-old Isaac darts through the cobbled streets of Kazimierz, heart pounding with curiosity and play. He’s the son of a teacher, quick-witted and full of questions, hiding behind stone corners, slipping past market stalls, and whispering secrets of the neighbourhood’s past. This isn’t a history lesson — it’s a game. And you’ve just been invited to play. Ready or not… here he comes. Step into 1920s Kraków through the eyes of Isaac, a lively nine-year-old boy with a sharp ear, quick feet, and a love for hiding places. As you follow his secret route through the alleys and courtyards of Kazimierz, he invites you to hear the sounds he hears — the snap of chalk, the whisper of prayer, the clatter of carts and bread trays. This is not a sightseeing tour, but a memory passed hand to hand, from a boy who notices everything. Listen closely. The city is still playing.

Czy słyszeliście kiedyś skrzypienie tramwaju na ulicy Mostowej? Albo zgrzyt wagonów skręcających z ulicy Gazowej w Bocheńską? Próbujemy sobie wyobrazić te dźwięki, przeglądając archiwalne fotografie i mapy, studiując plany najstarszych krakowskich linii tramwajowych. Jednak wraz ze zmianą przebiegu torowisk i modernizacją taboru nieodwołalnie zmienia się krajobraz dźwiękowy miasta. W projekcie Tramwaj widmo zapraszamy do odkrywania miejskiego palimpsestu – tej niezwykłej właściwości miasta, dzięki której to, co stare, nie daje całkiem o sobie zapomnieć, prześwituje tu i tam spod warstw nowego. Koncepcja artystyczna, spacer dźwiękowy, nagrania terenowe: Marcin Dymiter aka Emiter Koordynator projektu: Monika Widzicka Tramwaj widmo powstaje jako część międzynarodowego projektu Sounds of Changes, współfinansowanego w ramach programu Unii Europejskiej Kreatywna Europa.

Kultury pierwotne przypisywały snom o wiele większe znaczenie niż robi się to dzisiaj. Osoby, które pełniły w społeczności rolę łączników z szeroko pojętą istotą wyższą, posiadały wyłączność na ich tłumaczenie. W niektórych kulturach uważano, że wydarzenia w snach są równie realne jak rzeczywistość. Stąd za cudzołóstwo popełnione we śnie, ponosiło się taką karę, jakby odbyło się to naprawdę.

The project "In This Place" focuses primarily on the outskirts of the former KL Plaszow area: around Jerozolimska Street (location 1) and near Swoszowicka Street (location 2). The walks in these two locations illustrate how, over time, the area’s development, its audiosphere, urban planning, and its symbolic significance have changed. Location 1: Human voices – statements from residents, researchers, guides, descendants, decision-makers; individuals who interact with this space in various ways and assign different meanings to it. The choice of the first location shows how closely the local community operates in proximity to the post-camp space. It explores the extent to which the modern fabric of the area, as well as its residential and service infrastructure, intertwine with the space of violence. Location 2: Sound elements and recordings relating to the agency of nature and non-human actors. The choice of the second location is driven by the desire to highlight the nature of this area – its memory and subjectivity, the vegetation, and the way the land is shaped. It also draws attention to the immediate surroundings of this edge of the former camp, which has changed dramatically due to urban development, influencing how it is perceived today. To move from one point to the other, it is necessary to pass through the central part of the post-camp area, which occupies the largest space. No external sounds are anchored here – the aim is to allow walkers to experience the audiosphere in its current form. Artists: Marcin Dymiter, Ludomir Franczak Due to the multisensory nature of the experience, it is advised to exercise special caution and awareness of the surroundings while using the Echoes application, especially near pedestrian crossings, busy streets, intersections, and construction areas. The project is funded under the National Recovery and Resilience Plan (KPO), supported by the European Union through the NextGenerationEU fund, the Thinking Through the Museum network, and the Association of the Jewish Historical Institute of Poland.

Projekt "W tym miejscu" skupia się przede wszystkim na obrzeżach dawnego terenu KL Plaszow: w okolicach ul. Jerozolimskiej (lokalizacja 1) oraz w pobliżu ul. Swoszowickiej (lokalizacja 2). Spacery w tych dwóch lokalizacjach ilustrują, jak na przestrzeni czasu zmieniała się zabudowa terenu, jego audiosfera i urbanistyczne przeznaczenie oraz stosunek do symbolicznego znaczenia tego miejsca. Lokalizacja 1: Ludzkie głosy – wypowiedzi mieszkańców, badaczek, przewodników, potomkiń, decydentów; osób, które na różne sposoby obcujących z tą przestrzenią i przypisują jej różne znaczenia. Wybór pierwszej z lokalizacji ukazuje, w jak w bliskim sąsiedztwie przestrzeni poobozowej funkcjonuje na co dzień lokalna społeczność. Do jakiego stopnia współczesna tkanka miejsca oraz infrastruktura mieszkaniowowo-usługowa przenikają się z miejscem przemocy. Lokalizacja 2: Elementy dźwiękowe i nagrania odnoszące się do sprawczości przyrody i poza-ludzkich aktorów. Wybór drugiej lokalizacji podyktowany jest chęcią zwrócenia uwagi na stanowiącą niezwykle istotny element tego terenu naturę – jej pamięć i podmiotowość – roślinność oraz sposób ukształtowania terenu. Ale także: na najbliższe otoczenie tego krańca dawnego obozu, gwałtownie zmieniające się w wyniku rozwoju miasta i wpływające na jego dzisiejszą percepcję. Aby przemieścić się z jednego do drugiego punktu spaceru, konieczne jest przejście przez centralną, zajmującą najrozleglejszy obszar, część poobozową. Nie zakotwiczamy w niej żadnych zewnętrznych dźwięków – chcemy umożliwić osobom spacerującym obcowanie z tą audiosferą w jej obecnej formie. Artyści: Marcin Dymiter, Ludomir Franczak Ze względu na wielozmysłowy charakter doświadczenia, podczas korzystania z aplikacji Echoes zalecana jest szczególna ostrożność i uważność na otoczenie – zwłaszcza w pobliżu przejść dla pieszych, ruchliwych ulic czy skrzyżowań oraz terenu budowy. Projekt finansowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), wspieranego przez Unię Europejską w ramach funduszu NextGenerationEU, sieci Thinking Through the Museum i Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. /// The project "In This Place" focuses primarily on the outskirts of the former KL Plaszow area: around Jerozolimska Street (location 1) and near Swoszowicka Street (location 2). The walks in these two locations illustrate how, over time, the area’s development, its audiosphere, urban planning, and its symbolic significance have changed. Location 1: Human voices – statements from residents, researchers, guides, descendants, decision-makers; individuals who interact with this space in various ways and assign different meanings to it. The choice of the first location shows how closely the local community operates in proximity to the post-camp space. It explores the extent to which the modern fabric of the area, as well as its residential and service infrastructure, intertwine with the space of violence. Location 2: Sound elements and recordings relating to the agency of nature and non-human actors. The choice of the second location is driven by the desire to highlight the nature of this area – its memory and subjectivity, the vegetation, and the way the land is shaped. It also draws attention to the immediate surroundings of this edge of the former camp, which has changed dramatically due to urban development, influencing how it is perceived today. To move from one point to the other, it is necessary to pass through the central part of the post-camp area, which occupies the largest space. No external sounds are anchored here – the aim is to allow walkers to experience the audiosphere in its current form. Artists: Marcin Dymiter, Ludomir Franczak Due to the multisensory nature of the experience, it is advised to exercise special caution and awareness of the surroundings while using the Echoes application, especially near pedestrian crossings, busy streets, intersections, and construction areas. The project is funded under the National Recovery and Resilience Plan (KPO), supported by the European Union through the NextGenerationEU fund, the Thinking Through the Museum network, and the Association of the Jewish Historical Institute of Poland.

Klub 303 Ośrodka Kultury Kraków Nowa Huta zaprasza 11 czerwca 2022 roku na spacer dźwiękowy po Łąkach Nowohuckich, gdzie będziemy eksplorować przestrzeń i posłuchamy brzmienia jej ścieżek dźwiękowych. Więcej informacji: http://krakownh.pl/projekty-i-cykle/syntezy https://www.facebook.com/syntezy