"Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden"

"Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden" in en om het pesthuis van het Kapucijnenklooster te Velp.

Dialoog - Een dialoog is een gesprek tussen twee of meer personen. In een ruimere betekenis geldt een dialoog ook voor een gesprek tussen twee of meer partijen, instanties of groepen van personen. Dialogen zijn in allerlei vormen van theater en muziek de kracht die het stuk op gang brengt en houdt. Zelfs in de monoloog speelt de dialoog een rol, in die zin dat de hoofdrolspeler vaak denkbeeldige tegenspelers oproept of met zichzelf de dialoog aangaat.

Kapucijnenklooster - In het Minderbroeders Kapucijnenklooster Emmaus woont een zeer kleine maar nog functionerende kloostergemeenschap, waarin inmiddels ook enkele leken zijn toegetreden. Deze gemeenschap bereidt zich voor op een overgang van een traditioneel klooster naar een spiritueel centrum, nog steeds geïnspireerd op Franciscus en passend bij de geest van deze tijd. Op zondagmiddag 27 mei 2012 van 12:00 tot 17:00 uur vormde de tuin van dit klooster het decor voor de muzikale voorstelling "Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden".

Kloostertuin - De traditionele kloostertuin is van oudsher strak ingedeeld volgens het vierslagstelsel, een methode van vruchtwisseling waarbij de grond verdeeld wordt in vier zones, waarbij rapen, klaver, wortelgewassen en grassen en graanteelt elkaar afwisselen. De klaver zet de stikstof uit de lucht om in nitraat en draagt zo bij tot de versterking van de bodemvruchtbaarheid. Ze zorgen er ook voor dat er voeder is om de dieren op stal te laten overwinteren en dat aldus meer mest ter beschikking komt.

Pesthuis - Het pesthuis ligt aan de bosrand, achter in de kloostertuin. Het schilderachtige onderkomen werd oorspronkelijk gebouwd voor Kapucijnen broeders die pestpatiënten (zouden) verzorgen en daarna niet meer in contact mochten komen met de rest van het klooster. Zij moesten in het pesthuis blijven en werden dagelijks gecontroleerd totdat ze waren gestorven of genezen en het gevaar op besmetting verder was geweken. Het pesthuis herbergt vier afzonderlijk toegankelijke vertrekken die het raamwerk vormen voor het project "Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden".

Locatieproject - Bij de aanlooproute naar het pesthuis, langs het centrale graspad, kunnen aankomende bezoekers via luidsprekers al zacht een stem horen die verhaalt van iets wat later pas duidelijk zal worden. Vanuit de verschillende vertrekken in het pesthuis zullen de musici in dialoog over-en-weer met elkaar musiceren en communiceren, geïnspireerd door onderstaande tekst uit 'Symposium' van Plato. Aan de achterzijde van het pesthuis is bovendien een authentieke kelderruimte te bereiken waar alle geluiden bij elkaar komen om ze in onderlinge samenhang met elkaar en met de verhalende stem te kunnen horen. Beelden en geluidsfragmenten komen zo samen in ieders persoonlijke beleving en zullen een onbepaalde tijdspanning bewerkstelligen en verwondering opwekken. Het publiek mag komen als het stuk al is begonnen en weer weggaan voordat het is afgelopen, zich daartussen vrij bewegend in de kloostertuin.

Performance - "Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden" is bedacht door beeldend kunstenaar Antoon Versteegde en wordt ter afsluiting van de Maand van Inspiratie uitgevoerd door Bart van Dongen (toetsen), Bert Palinckx (contrabas) en Jacq Palinckx (gitaar). Hun muzikale retraite duurt de hele middag, met rust en stilte momenten, waarbij men het zoeken naar evenwicht in de muziek kan beschouwen als eigen aan de dialoog. Alle partijen komen evenwaardig aan bod en hebben de kans hun standpunt of gevoel naar voren te brengen. In de regel is een dialoog ook verrijkend, omdat men van de ander iets leert of omdat er de tijd wordt genomen goed naar elkaar te luisteren. Om dit aspect van uitdrukkelijk naar elkaar te luisteren te benadrukken gebruikt men de techniek van contemplatieve dialoog, waarbij elke muzikant eerst herhaalt wat hij gehoord heeft van de ander alvorens hierop te reageren.

Symposium van Plato - "Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden" is gebaseerd op een fragment uit de dialoog 'Symposium', geschreven door de Griekse filosoof Plato, daterend van na 385 v.Chr. Het verhaal behandelt enerzijds de oorsprong, de aard en het doel van de liefde en heeft anderzijds als belangrijkste thema het menselijk kenvermogen. Eros, de liefde en erotiek, wordt in een aantal toespraken gepresenteerd, die door de aanwezige mannen worden gegeven op een feest ten huize van de tragedieschrijver Agathon.

Liefdesverlangen - "Om het genot te smaken zonder de pijn van het ziek worden" verhaalt het betoog van de medicus Eryximachos die Eros ziet als onderdeel van een universele harmonieleer. Hij stelt dat het liefdesverlangen dat gericht is op het goede en juiste in de dingen, dat gepaard gaat met bezonnenheid, zelfbeheersing, een gevoel voor maat en verhoudingen en rechtschapenheid, zowel bij mensen als bij goden - dat dit liefdesverlangen de grootste kracht bezit en ons als geen ander geluk verschaft. Hij wijst erop dat 'goede liefde' aanzet tot matigheid, wijsheid en orde. Ook zegt hij dat liefde zich niet beperkt tot relaties tussen mensen, maar ook gevonden kan worden in muziek en geneeskunde: "Ook in de geneeskunst getroosten wij ons veel moeite om bij het stillen van onze honger te zorgen voor een goed en juist gebruik van de voortbrengselen van de keuken om zo het genot van de kookkunst te smaken zonder de pijn van het ziek worden."